Çocukluk ve ergenlik dönemleri, farklı sosyalleşme süreçlerinden geçiş çerçevesinde sosyal entegrasyonun başarsının temelini sunmaktadırlar. Göçmen aileler için bu süreç pek çok muhtemel sorunla doludur. Zira davranış kalıplarını çeşitlendirmek, değiştirmek veya yeniden organize etmek zorunda kalabilmektedirler. Bu bağlamda yeni olanı kendi kişisel yapısına entegre etmek ve aynı zamanda kendi kültürel köklerini terk etmemek çelişkisi hissedilebilmektedir.

Göçmenlikte Eğitim, Öğretim ve Sağlık programı, eğitim ve sağlık sektöründeki saha araştırmaları temelinde kültürlerarası açılıma katkıda bulunmaktadır. Ele alınan konular sadece akademik açıdan değil, aynı zamanda örneğin kurumsal danışmanlık bağlamında veya (okul) müfredatının geliştirilmesi bağlamında da olmaktadır. Nitelikli personel ve akademisyenlerin Türkiye'ye ve Türkiye'den göçü konusu da bu program alanının bir parçasıdır.

Program, demografik olarak çeşitlenen toplumda göç ve entegrasyon süreçlerindeki yapısal nitelikleri ve bireysel yönelimleri görünür kılmayı amaçlamaktadır. Nicel ve nitel anketlerin mikro veri tabanlı analizlerini kullanır. Özellikle gruplar arası farklılıklar, uyum ve toplumsal bütünleşmenin koşullarını belirlemek amacıyla karşılaştırmalı olarak analiz edilmektedir. Bu temelde, program hem temel araştırma hem de siyaset ve yönetim için eylem önerilerinin geliştirilmesini sağlamaktadır.

Program alanı, göçmenlerin ekonomik yaşama ve yerel yönetimlere aktif katılımını desteklemekte ve toplumsal bütünleşmenin güçlendirilesini hedeflemektedir. Göçmen girişimciliğinin araştırılması ve desteklenmesi, sürdürülebilir nitelikte kalifiye personel kazanımı strateji ve modellerinin geliştirilnesi ile yerel yönetimler arasında -ulusal ve uluslararası düzeyde- bilgi ve tecrübe paylaşımının teşviki ve bu tür çalışmalara bilimsel anlamda refakat edilmesi programın faaliyetlerinin odak noktasında yer almaktadır. 

Disipliner bağlamda siyaset sosyolojisi perspektifine sahip program, kendini katılım ve yönetişim düzeylerini kapsayan mezo düzeyin daha iyi anlaşılabilmesi adına bir katkı olarak görmektedir. Örgütler, özellikle de göçmen örgütleri, çıkarların temsil edilmesine ve aynı zamanda devletin entegrasyon politikasının desteklenmesine ne gibi katkılarda bulunmaktadır? Göç araştırmalarında bireysel özelliklere (örneğin bireyin dil ve bilişsel becerileri, ailelerin eğitim yönelimleri) veya sosyal yapısal koşullara (örneğin işgücü piyasası) odaklanan mikro ve makro perspektiflere ek olarak, kuruluşların düzeyler arasında nasıl aracılık ettiği, sosyal sermaye oluşumuna nasıl katkıda bulunduğu, entegrasyon yönelimlerini nasıl etkilediği ve çıkarları nasıl ifade ettiğine ilişkin araştırmalara büyük ihtiyaç bulunmaktadır.

Bu program uzun bir geleneğin taşıyıcılığını üstlenmiştir. ZfTI'nin göçle ilgili kuruluşlar üzerine 1999 yılında Münster Üniversitesi Siyaset Bilimi Enstitüsü ile işbirliği içinde Kuzey Ren-Vestfalya eyaletindeki kuruluşlara yönelik yaptığı ilk araştırmayla başlayan uzun bir çalışma geleneğinin bir parçasıdır. Bunu, Almanya'daki Müslüman topluluklar vev Kuzey Ren-Vestfalya'daki göçle ilgili birlik yapılarına  dair durum değerlendirme raporları ve analizler ile kimileri uluslararası karşılaştırmalı karaktere sahip genel ve spesifik çalışmalar takip etmiştir. Programın konusu, göçe dair kuruluşların kitlesindeki sosyal değişime bağlı oarak son derece dinamiktir. Programın temel bilimsel soruları da bu dinamik tarafndan şekillendirilmektedir:

• Göçle ilgili kuruluşlar, kitlelerinin sosyal entegrasyon süreciyle bağlantılı olarak nasıl gelişmektedir? Her iki gelişme ne ölçüde birbirini belirlemektedir?
• Farklı ulusal ve ulusötesi çerçeve koşulları ve durumsal yapılar göçle ilgili kuruluşların çalışmalarını nasıl belirlemektedir?
• Kuruluşların ulusal ve ulusaşırı yönelimleri birbirleriyle nasıl bir ilişkidedir? Bu yönelimler neye bağlıdır?

Program kapsamındaki çalışmalar sadece göç toplumlarındaki siyasi süreçlerin daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunmayı değil, aynı zamanda göçmen kökenli olsun ya da olmasın sivil toplum aktörlerinin güçlendirilmesine ve göçle ilgili kuruluşların kamu finansmanına ve yönetişimine dahil edilmesine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. 

Program, Almanya'da faaliyet gösteren çok sayıda Türkiye bağlantılı göçmen kuruluşu göz önünde bulundurulduğunda, ZfTI programı "Ulusaşırı Bağlantılar Almanya-Türkiye" ile Sosyal Yapı ve Toplumsal Bütünleşme programı ile özel ortak arayüzlere sahiptir.

Program alanı, Türk-Alman ilişkilerinin ve 60 yılı aşkın bir süredir devam eden göç ve göçmenlik sürecinin yarattığı ulusaşırı karşılıklı bağımlılıklara yoğunlaşmaktadır. Program ayrıca bu karşılıklı bağımlılıkların devletlerarası ilişkiler üzerindeki yansımalarını da ele almaktadır. Altmış yılı aşkın bir sürede 7,5 milyondan fazla insan Türkiye-Almanya arasında göçe konu olmuştur. Türk-Alman bölgesindeki bu göç ve entegrasyon sürecinin iki ülke arasındaki siyasi, ekonomik ve kültürel ilişkiler üzerinde kalıcı bir etkisi olmuştur. Siyasi tartışmalar ve çatışmaların bir sonucu olarak ortaya çıkan uyum ve ayrışma dinamikleri de Almanya'da birlikte yaşamı ve Türkiye'nin imajını doğrudan etkilemekte ve diğer ülkedeki kamuoyu ve siyasetçiler tarafından yansıtılmaktadır. Bu çerçevede, program kapsamında ele alınan (ulusaşırı) sosyal uyum araştırmaları için özel zorluklar ortaya çıkmaktadır.

Program aynı zamanda Türkiye’deki gelişmelere dair kamuoyu ilgisini ve iki ülke arasındaki ilişkilerdeki karşılıklı bağımlılıkları da ele almaktadır. Bunu yaparken uluslal sınırları aşan siyasi angajman zemininde siyasi eğitim projeleri geliştirmekte ve Türkiye'deki başlıca gelişmeleri siyaset ve kamuoyu için elealmakta ve uluşaşırı ağ çalışmaları gerçekleştirmektedir.